Marike vertelt:

Onlangs gebeurde er iets dat tekenend is voor de moeite die er in deze kleine gemeenschap is om onderlinge spanningen te de-escaleren.

Mourad woont in ons huis, hij is een soort huisbewaarder voor ons. Het is een vriendelijke, hardwerkende jongen, maar hij heeft een slechte reputatie. Hij heeft een hele moeilijke jeugd gehad en heeft zich niet altijd even goed gedragen. De zoon van Fatima, Moussa, stuurde Yelins een appje: “Mourad heeft marihuana gezaaid.” Wow, daar ga je dus gewoon regelrecht voor naar de gevangenis! Voor het roken en het bezitten kun je al naar de gevangenis gaan. Verbouwen is natuurlijk helemaal rampzalig, dus Yelins werd woedend: “Ik flikker hem het huis uit. Mounia had een paar maanden geleden al eens gemeld: “Mourad stookt zelf alcohol”. Daar was Yelins ook boos over. Maar ja, daarvan vond hij dat hij niks kon zeggen: “ik drink ook dagelijks een biertje”. Een lastige kwestie. Wat moesten wij daar nu eigenlijk van vinden, alcohol in ons huis? Dus ik heb Mourad gebeld en heb hem uitgelegd dat we alcohol stoken in ons huis geen goed idee vinden. Wij hebben toen de regel gesteld: Je mag niets doen wat tegen de wet is. De enige uitzondering daarop is dat je jouw marihuana buiten het huis rookt. Dus vóór het huis, niet ín het huis. Want dat is hier geen schande, in tegenstelling tot alcohol. Alcohol is voor de wet gezien is het hetzelfde, maar cultureel gezien is het heel anders. Kief (een lokale, milde soort wiet) is veel ouder in Marokko. Zo hadden we dus gesteld: “Je mag niks doen wat tegen de wet is, behalve dus je kief roken buiten”. Het was voor ons even zoeken, maar dit was dus de gestelde regel.

Ja, en nou was hij marihuana aan het verbóuwen! Enerzijds denk je: Ja, natuurlijk ga je dat verbouwen. Ik heb zélf wiet in mijn tuin staan. Waarom zou je dat helemaal uit de Rif gaan halen, als je over een stukje grond kan beschikken? Dan moet je ‘s nachts op pad om wel of niet daar iemand te treffen met alle angsten van dien. Yelins zijn eerste “oom-reactie” was dus: “Nu flikker ik hem het huis uit!” Maar gelukkig is Yelins altijd van de secundaire reactie, dus ik heb na twee dagen tegen hem gezegd: Mourad is op zijn vijftiende jaar door zijn vader het huis uit gegooid en zijn moeder heeft niets gedaan om dat tegen te houden, die geschiedenis gaan we niet herhalen.

Maar ik wilde eerst van Moussa wel eens precies weten wat er nu aan de hand was. Het bleek te gaan om 5 planten. Dat is dan wilde marihuana, daar zit bijna niks in. Zo iets als de marihuana van 30 jaar geleden, de voorvader van de troep die we nu roken. Ik wilde ook precies weten waar de planten stonden, als een goede rechter, dus heb ik Mounia gebeld voor meer informatie. Om het niet verder op te blazen zei ik haar dat ik zelf marihuana in de tuin heb staan. “Ik zie het als een medicijn (tegen reuma) als je weet hoe je ermee om moet gaan. Een vriend maakt er een medicijn van voor zijn moeder, die het niet wil roken. Dus dan weten jullie even hoe ik er moreel gezien in sta.” Maar relevant is dat ons huis onderdeel is van ons project. Dat moet een plek zijn waar mensen rust kunnen vinden en zich veilig voelen. We willen geen schande in de familie, noch in de stam. Bovendien zijn we gewoon bang dat de Politie komt en hem daar weg haalt en dat iedereen het dan over de familie Mahtat heeft en dat het op iedereen hier een negatief effect heeft. Ik vroeg Mounia “Zou je er even naartoe willen lopen om te zien wat er staat en waar?” Mousa had gezegd dat Mourad oom Hassan en oom Dries marihuana hebben gezaaid. Dat zijn de drie “smokers”.  Mounia zei: “ja, ja, ik weet al wat hij bedoelt. Ergens daar is een put waar Dries altijd zijn blowtje rookt. Volgens mij is er niets aan de hand”. Je koopt namelijk die marihuana altijd met zaden. In Nederland hebben ze geen marihuana met zaden meer, maar omdat dit wild spul is zitten er allemaal zaden in. Dus je koopt gewoon een hele plant en dan haal je de zaden en de bladeren eraf. En de rest gooi je dus gewoon ergens neer. Ja, en als er dan drie druppels regen op valt…….  Dat is gewoon de natuur. Er is dus niks gezaaid.  En er zijn daar gewoon een paar plantjes opgekomen. Mounia wist ook aan te geven: bij Dries staan ze gewoon bij de put, bij papa zitten ze, waar hij altijd zitten te roken, gewoon tussen het onkruid en ook bij Mourad staan de planten daar waar hij altijd zijn marihuana zit te versnijden. Dus ja, wat betekent dat nou helemaal? Het werd dus helemaal een non onderwerp. Van “ik schop hem mijn huis uit, want hij verbouwd illegaal marihuana”, naar “ja, moeten we het er nou nog met hem over hebben of niet?” Dus totaal niet meer belangrijk.

Kwalijk, die roddel in deze gemeenschap, die angst, het onderlinge wantrouwen en dat continu hoge arousal niveau. De hele tijd denken dat je van alle kanten wordt aangevallen. Mooi is wel dat nu heel langzaamaan, na jarenlange confrontatie met de onderzoekende houding van mij, navragen, doorvragen, terugkoppelen en weer doorvragen, er dingen beginnen te veranderen. Vooral mooi is dat je nu ook anderen dat ziet doen. Mounia, Ismahan, Yassine hoor je nu ook doorvragen en navragen. Ze hebben het talent om van ons te leren om meer mét elkaar in plaats van over elkaar te praten.